De hoxe e de onte, poida que de mañá, non

 Hai uns poucos séculos, un inglés colleu unha pluma e seica escribiu algo de que o estado natural do home é de continua bellum omniu contra omnes. Foi o mesmo, se non me quere fallar a memoria, que sentenciou o célebre homo homini lupus est que a calquera dos que cursaramos filosofía no bacharelato nos resultará máis que familiar. Non. Por suposto que non. Ninguén cursa filosofía. E aínda cursándoa, ninguén a entende. E menos o latín. E a saber que pon nesas dúas frases que probablemente non sirvan para nada. Quizais o nome soe máis, Hobbes, por iso de que a algún, para a selectividade, ou ABAU, ou como sexa que queiran etiquetar a aberrante avaliación intensiva do coñecemento enlatado, se lle ocorrese ler os apuntamentos un par de veces a noite anterior. Pero pouco máis. Outro da panda de fumados que circulan entre as programacións curriculares dos de letras e artes, que ben se sabe, tamén, que de fumar coñecen un anaco. 

A algunhas, como a que asina esta entrada, contando coa sorte de terlle sido outorgada a condición de discente dunha desas profesoras que non son profesoras, senón PROFESORAS en maiúsculas, quedoulle en desgraza a inútil capacidade de recordar algo máis de información ao respecto. E Hobbes, que se chamaba Thomas, pero non se parecía nada a Shelby, fálalle dende as xa algo difusas clases de latín do instituto e descifra que bellum tiña máis que ver con belicoso que con beleza e omnes, se espreme algo máis os miolos, revélaselle como a orixe etimolóxica do prefixo de totalidade que presidiu a cantiga matutina de calquera dos que estudamos nun colexio relixioso: omnipresente e omnisciente Señor Xesucristo, ou algo parecido. Poida, entón, que aínda sexa quen de traducir a frase (cuxa corrección confía, como a máis común dos mortais, á incuestionable sabedoría da wikipedia, tampouco imos sobreestimar a intelectualidade dunha graduada en pandemia á que, por suposto, regalaron o curso último da ensinanza media, igual que a todos os nacidos no segundo ano do novo milenio): guerra de todos contra todos.

Para entendérmonos, en cristián, aínda que non moi cristianizante, pois Hobbes era deísta, é dicir, de si no lo veo no lo creo —e no cristianismo, ás veces, é mellor non ver para convencerse de que un entende— o de Malmesbury afirmaba no arqui-coñecido Leviathan (de tan fedorento zumegar materialista que o porco de pé de Risco quedaría sentado) que os homes, en orixe e soidade, son violentos, bruscos e egoístas. Vamos, que o filósofo era máis ben partidario de ter unha cuadrilla, e despois mareou tanto a cousa que acabou xustificando a necesidade do Estado absoluto, pero diso xa non me lembro moito, debimos de dalo online, claro. Viña a dicir algo así como que o home se rexe, en natureza, polo maxisterio inclemente do desexo, e que a busca da adquisición de poder, dominada pola paixón, que non de gavilanes, aínda que podería establecerse, noutro orde de cousas, un paralelismo curioso tirando desta liña, o conduce a actuar por impulsos. Máis ou menos como cando o teu colega remata coa terceira copa. Ti non. E eu tampouco, que nós non bebemos.

O que está claro, e tan claro o tiña o autor que baseou toda unha doutrina de dereito moderno no precepto, é que o home, integrado en manda, goza dunha seguridade que é conditio sine qua non para a supervivencia e que a circunstancia individual, por sorte ou por desgraza, é incapaz de brindarlle. E non só o home, senón calquera mamífero común e corrente (que por certo, correr, tamén adoitan correr en manda, e algunhas mandas mesmo engaden ao verbo correr un delituoso pronome se, que cun par de letras debería bastar para encerralos tras un par de barrotes, aló por esas terras dos que responden ao peculiar xentilicio de pamplonica, pero por algún motivo non se lles arrebatou a liberdade de seguir correndo e corréndose a gusto, e só ao seu gusto). Non é de estrañar, pois, que exista evidencia léxica que ilustre a instintiva necesidade animal de integrarse nun grupo de iguais: rabaño, grea, manda, fatado e un longo etcétera.

Co enfoque prospectivo dos trescentos anos que nos separan de Hobbes, cabería agardar algún tipo de evolución notable na organización humana en sociedades, ou grupos humanos, ou mandas. Podería imaxinarse un, deixándose acomodar na confortable posición de vítima do optimismo utópico, que agora os homes, tras séculos de ensaio, chegaron a desenvolver unha dinámica de convivencia colectiva na que o harmónico está á orde do día. Por suposto, e máis se estamos a escribir sobre o defectuoso animal humano, as cousas tornaron ben diferentes. Segue habendo mandas, si, e a elas se acollen, dende a máis pronta idade, as alienadas conciencias dos individuos que foxen da perigosa e molesta introspección que esixe a individualidade. 

O inevitable xurdimento dun líder fai que unha desas conciencias, en obscena evidencia da hobbesiana orixe do home, erga a persiana do seu cuarto nunha residencia da capital e profira os máis violentos e —violadores— improperios cara a fachada da residencia feminina que se erixe xusto en fronte. Un tolo, diría o optimista que deixamos un par de liñas atrás. Unha manda, descobren os segundos posteriores do vídeo —que a estas alturas, todo o que se molestase en chegar a este parágrafo xa terá máis que visto—, no que nos sente andares dun edificio que alberga os depositarios da fe na sociedade futura se prende a luz simultaneamente, para corear a iniciativa daquel que, por berrar de primeiro, parece que exime de parte de culpa os seus compañeiros. Que non teñen cordas vocais propias. Que non estudan filosofía. Que se rexen polo maxisterio inclemente do desexo.

Na outra beira da rúa, a que non enfoca a cámara pero dende a que se rexistran as imaxes que infunden un arrepío que costa sacudir dos ósos, están os obxectos de desexo. As causas dos impulsos. As adquisicións materiais. Están as mulleres. Mozas, as mais delas, pero mulleres. E están en manda, porque tamén buscan seguridade. E están no ano 2022, pero tamén no 1651, data de publicación do Leviatán, e están en calquera data na que por ser ou identificarse —que non é outra cousa máis que ser— como muller, tes que respirar o mesmo aire que cortan os gritos dos que non saben que lles tocou vivir contigo en sociedade, igual, e igualmente. 

Noela Rivas