"El pueblo"

Remata o verán e con el a tempada de pueblo ou, para os que somos máis afortunados, de aldea. Damos por finalizados ese par de meses ou semanas —segundo a sorte ou desgraza de cada quen—, nos que redimimos a nosa conciencia metropolitana asistindo como solícitos partícipes ao que podería clasificarse na categoría de retrocesión estival do éxodo rural. Acudimos aos nosos respectivos núcleos periféricos coa abnegada entrega que esixe o ritual que mamamos dende a máis tenra infancia, cando exclamamos co magoante entusiasmo propio da falta de idade: ¡Nos vamos de vacaciones al pueblo! E alí recíbenos a inmensidade dunhas paredes impregnadas do fedor da humidade que leva agardándonos dende o ano anterior; a feble estabilidade dunha cobertura que brilla, as máis das veces, pola súa ausencia e un cuarto, con baño compartido con algún curmán segundo, cuxa cabeceira preside o primeiro mártir da cristiandade, que nos mira dende a cruz como dicindo que si, que a el tamén lle gustaría que o Instagram cargase máis rápido. 

Dá comezo, entón, a pantomímica convivencia dunha amalgama xeracional na que os máis maiores asumen dilixentes o seu rol anfitrión de pretrucios, os nacidos no albor da democracia evocan recordos inconexos da despreocupada etapa infantil e, os máis mozos, concibidos xa moito máis preto do smartphone que do fouciño, proceden á loanza ridiculamente turística das súas propias raíces. Porque oye, qué rústicas las vaquiñas e qué feliz es la gente aquí, y eso que no tienen estudios y, claro, pobriños, hablan como los del monte. Para cando pasaron un par de días, localizado xa o punto exacto da costa que leva cara á estrada xeral que presenta a capacidade milagreira de incrementar o número de raias de cobertura, comeza a avalancha. As redes inúndanse de testemuños audiovisuais da nosa romántica e alternativa experiencia aldeá. E #GaliciaProfunda e #VivamosComoGalegos e #NonHaiFronteiras. O exacto cromatismo dese campo combina á perfección co meu feed. O enfoque preciso da man do veciño —canto máis evidente a tostada tonalidade que o agro imprimiu na súa derme, mellor—, pousando a cunca de viño sobre a superficie dunha mesa de vime queimada polo sol, dotará o meu storie da aura costumista que tan en voga está agora. O efecto blurred sobre o retrato da portada dun libro de Castelao, dos poucos que o tío deixou no soto de cando era estudante, converterase en candidato a configurar a miña próxima publicación: #SempreEnGaliza.

Nada nin ninguén queda exento da inclemente e incisiva violación dunha intimidade agora exposta, esculcada, espida, pero moi pouco respectada, e menos entendida. Os marcos que conxelan os sorrisos mozos de teus avós o día da voda, o escintileo de orgullo na ollada dun adolescente tío Guille no seu recentemente estreado seat ibiza de dúas portas ou a estampa da virxe a quen túa avoa consagra a fe dos teus aprobados aínda que non cho diga, lonxe de limitarse a completar a antiestética coherencia dun bo salón de pueblo, pululan agora polo para ti de calquera usuario de TikTok. Creste, daquela, coa impunidade suficiente para arrincar da súa feliz hibernación fotográfica o recordo do noivado de teus pais, que xa non son teus pais, senón una alemana muy guapa con pantalones vaqueros e un torero ao que parece ser que coñeceu na praza de Sevilla. Continúas o espolio dunha idiosincrasia que che é traxicamente allea pero que vendes como propia contemplando perplexo o espectáculo da ensilaxe. Y qué labrador, qué campesino todo. Por último, completas a prostitución da violada esencia do rural cun tweet escrito en galego porque al abuelo llo teño que falar que si no, no me entende. 

Mais toda pantomima ten unha duración aproximada dun par de horas que, unha vez concluídas, nos devolven á cómoda alienación da vida envasada, uniforme, estética, global. Deleitámonos, o padal infestado da espesura dun bowl de açai, moito máis instagrameable que a empanada de bonito que subiches o domingo pasado —porque o costumismo en Internet, xa se sabe, non debe tampouco converterse en costume—, cos comentarios das nosas últimas interaccións dixitais. Qué aesthetic. Bonita "cociña de ferro", una reliquia. La chaqueta de tu madre, muy flow 2000. El selfie con la abueliña, qué mono. E fin. Stop scrolling. Suficiente aldea por este ano. A un par de horas en coche quedou a mesa de vime, o silo, o seat ibiza. E a un par de paradas de bus espéranos o pupitre dende o que escoitamos a banal parola dun profesor que algo di das taxas de despoboamento nos núcleos non industrializados. Mentres, a través da ventá chega o son dun chifre que protesta pola insultante cantidade que reciben os gandeiros da venda do leite que muxiron. Pobrecillos, que no pudieron ir a la universidad y claro, ahora, tienen que trabajar de eso. E ao volver á casa, mentres comes, sáltache o vídeo dunha moza moi sorrinte e moi esaxerada que non deixa de explicar o significado de palabras do galego normativo, dese que non fala ninguén, e mira que se fai simpática, que cho digo eu. 

Así se reducen as orixes ao anecdótico like de quen si, poida que goste da man do veciño apoiando a cunca de viño, pero nunca reparará na historia que hai detrás das súas xemas gastadas, esgazadas pola fouce. E si, quizais ría con ese vídeo do avó contando as batallitas, pero nin de lonxe chegará a apreciar a riqueza léxica da que está sendo espectador e que lle soará máis estraña que algún phrasal verb. Ah, e claro que a chaqueta de cando túa nai era nova é moi flow 2000, mais a fame que pasou túa avoa para poder tecerlla nunca poderás sentila coa boca chea de açai.

 

 Noela Rivas